Vượt lên sự cường điệu, đâu là giá trị chiến lược của blockchain trong kinh doanh

Đây là báo cáo hay nhất về chiến lược tiếp cận blockchain mà mình từng đọc. Xin gửi tặng bản dịch cho các bạn quan tâm đến công nghệ này.

Báo cáo đặc biệt của McKinsey:

VƯỢT LÊN SỰ CƯỜNG ĐIỆU, ĐÂU LÀ GIÁ TRỊ CHIẾN LƯỢC CỦA BLOCKCHAIN TRONG KINH DOANH (P1)

Các công ty có thể xác định xem họ có nên đầu tư vào blockchain hay không bằng cách tập trung vào các trường hợp sử dụng cụ thể và vị thế thị trường của họ.

Hoạt động đầu cơ vào giá trị của blockchain khá phổ biến, với Bitcoin - ứng dụng đầu tiên và nổi tiếng nhất của blockchain — mức giá thay đổi rất lớn của nó đang là tiêu đề của giới truyền thông. Vì trọng tâm của blockchain được gói gọn với Bitcoin nên không ngạc nhiên khi giá trị thị trường của nó tăng từ dưới 20 tỷ USD lên hơn 200 tỷ USD trong suốt năm 2017. Tuy nhiên, Bitcoin chỉ là ứng dụng đầu tiên của công nghệ blockchain đã thu hút sự chú ý của chính phủ và giới công nghiệp.

Blockchain là một chủ đề được ưu tiên hàng đầu tại Davos; Khảo sát của Diễn đàn Kinh tế Thế giới cho rằng 10% GDP toàn cầu sẽ được lưu trữ trên blockchain vào năm 2027. Nhiều chính phủ đã công bố các báo cáo về tiềm năng của blockchain, và hai năm qua đã có hơn nửa triệu ấn phẩm mới và 3.7 triệu Kết quả tìm kiếm của Google cho blockchain.

Hầu hết các khoản đầu tư lớn công khai vào blockchain đều đang được thực hiện. Nguồn vốn đầu tư mạo hiểm cho các startup blockchain liên tục tăng trưởng và lên tới 1 tỷ USD trong năm 2017. Với mô hình đầu tư đặc biệt vào blockchain là phát hành token lần đầu (ICO), việc bán các cryptocurrency token cho các dự án mới đã tăng vọt lên 5 tỷ USD. Những hãng công nghệ hàng đầu cũng đang đầu tư mạnh vào blockchain: IBM có hơn 1.000 nhân viên và 200 triệu đô la đầu tư vào công nghệ Internet of Things (IoT) dựa trên blockchain

Mặc dù được cường điệu hoá, blockchain vẫn là một công nghệ chưa trưởng thành, với một thị trường vẫn còn non trẻ và chưa có công thức rõ ràng cho sự thành công. Thử nghiệm không có cấu trúc của các giải pháp blockchain mà không có sự đánh giá chiến lược về giá trị tiềm năng cơ bản hoặc tính khả thi của việc nắm bắt công nghệ này có nghĩa là nhiều công ty sẽ không thấy lợi tức đầu tư của họ. Với cách tư duy như vậy, làm thế nào các công ty có thể xác định giá trị chiến lược trong blockchain để biện minh cho các khoản đầu tư lớn?

Nghiên cứu của chúng tôi tìm cách trả lời câu hỏi này bằng cách đánh giá không chỉ tầm quan trọng chiến lược của blockchain đối với các ngành công nghiệp lớn mà còn là cách có thể nắm bắt được loại giá trị nào thông qua loại tiếp cận nào. Phân tích chuyên sâu theo ngành, kết hợp với các cuộc phỏng vấn chuyên gia và công ty đã tiết lộ hơn 90 trường hợp sử dụng riêng rẽ với độ chín khác nhau của blockchain trong các ngành công nghiệp lớn (xem mục Interactive trong bài).

Chúng tôi thử nghiệm và đánh giá tính ổn định trong tác động và tính khả thi của từng trường hợp sử dụng này để hiểu rõ hơn về giá trị chiến lược tổng thể của blockchain và cách nắm bắt nó.

Phân tích của chúng tôi cho thấy ba thông tin chi tiết chính sau đây về giá trị chiến lược của blockchain:

• Blockchain không nhất thiết phải loại bỏ khâu trung gian mới tạo ra giá trị, thực tế này sẽ khuyến khích các ứng dụng (blockchain) có kiểm soát cho thương mại.
• Giá trị ngắn hạn của Blockchain sẽ chủ yếu là giảm chi phí trước khi tạo ra mô hình kinh doanh đột phá.
• Blockchain vẫn cần thêm ba đến năm năm nữa để đạt được tính khả thi trên quy mô lớn, chủ yếu là do khó khăn trong việc giải quyết nghịch lý “coopetition” (nghĩa là các doanh nghiệp cạnh tranh phải hợp tác với nhau) để thiết lập các tiêu chuẩn chung.

Các công ty nên sử dụng phương pháp tiếp cận có cấu trúc như sau trong chiến lược blockchain của họ:

Xác định giá trị với tư duy thực tế và thái độ nghi ngờ đánh giá tác động và tính khả thi ở mức độ chi tiết và tập trung vào việc giải quyết các điểm đau thực sự với các trường hợp sử dụng cụ thể trong các ngành được chọn.

Nắm bắt giá trị bằng cách điều chỉnh chiến lược để tiếp cận blockchain từ vị thế thị trường của họ, với việc xem xét các giải pháp như khả năng định hình hệ sinh thái, thiết lập các tiêu chuẩn và giải quyết các rào cản pháp lý.

Với cách tiếp cận chiến lược đúng đắn, các công ty có thể bắt đầu hấp thu được giá trị trong ngắn hạn. Những doanh nghiệp chiếm ưu thế nếu có thể thiết lập blockchain của mình như một giải pháp thị trường thì nên đặt cược lớn ngay bây giờ.

Các loại đinh ốc và bu lông của blockchain

Vì có nhiều thứ ảo xung quanh blockchain, nên có thể sẽ khó để xác định đâu là sự thực (xem Exhibit 1 trong bài). Blockchain là một sổ kế toán phân tán, hoặc cơ sở dữ liệu, được chia sẻ trên một mạng máy tính công cộng hoặc riêng. Mỗi nút máy tính trong mạng giữ một bản sao sổ kế toán, do đó không có điểm lỗi duy nhất. Mỗi mẩu thông tin được mã hóa toán học và được thêm vào như một “khối” mới cho chuỗi các hồ sơ lịch sử. Các giao thức đồng thuận khác nhau được sử dụng để xác nhận một khối mới với những người tham gia khác trước khi nó có thể được thêm vào chuỗi. Điều này ngăn chặn gian lận hoặc chi tiêu hai lần cùng một số tiền mà không cần phải có một cơ quan thẩm quyền tập trung. Sổ cái cũng có thể được lập trình với "hợp đồng thông minh", một tập hợp các điều kiện được ghi lại trên blockchain, để các giao dịch tự động kích hoạt khi các điều kiện được đáp ứng. Ví dụ: hợp đồng thông minh có thể được sử dụng để tự động thanh toán các khoản bồi hoàn bảo hiểm.

(Exhibit 1: Năm huyền thoại phổ biến về blockchain tạo ra quan niệm sai lầm về những lợi thế và hạn chế của công nghệ.)

Lợi thế cốt lõi của Blockchain là phi tập trung, bảo mật bằng mật mã, minh bạch và bất biến. Nó cho phép thông tin được xác minh và giá trị được trao đổi mà không phải dựa vào thẩm quyền của bên thứ ba. Thay vì có một dạng blockchain, công nghệ có thể được cấu hình theo nhiều cách để đáp ứng các mục tiêu và yêu cầu thương mại của một trường hợp sử dụng cụ thể.

Để mang lại sự rõ ràng cho tính đa dạng của các ứng dụng blockchain, chúng tôi cấu trúc các trường hợp sử dụng blockchain thành sáu loại dựa trên hai chức năng cơ bản của nó — lưu giữ hồ sơ và giao dịch (xem Exhibit 2 trong bài). Một số ngành có ứng dụng trên nhiều loại, trong khi các ngành khác chỉ tập trung vào một hoặc hai loại. Trong khuôn khổ phân loại này, cùng với phân tích sâu về ngành và trường hợp sử dụng, dẫn đến những hiểu biết chính của chúng tôi về bản chất và khả năng tiếp cận giá trị chiến lược của blockchain.

Có sáu loại khác nhau của các trường hợp sử dụng blockchain giải quyết hai nhu cầu chính (xem Exhibit 2 trong bài)

Ba thông tin chi tiết cốt lõi về giá trị chiến lược của blockchain

Phân tích của chúng tôi đã tiết lộ một số điểm quan trọng về blockchain.

Blockchain không cần phải loại bỏ trung gian mới tạo ra giá trị

Lợi ích từ việc cắt giảm sự phức tạp và chi phí giao dịch, cũng như các cải tiến về tính minh bạch và kiểm soát gian lận có thể được các tổ chức hiện tại và các giao dịch đa thành phần sử dụng bằng kiến trúc blockchain thích hợp. Các lợi ích kinh tế nhờ nắm bắt cơ hội giá trị đang thúc đẩy những doanh nghiệp hiện thời khai thác blockchain thay vì bị lạc hậu với công nghệ này. Do đó, mô hình thương mại có nhiều khả năng thành công trong ngắn hạn là mạng blockchain có kiểm soát hơn là blockchain công cộng. Blockchain công cộng, như Bitcoin, không có thẩm quyền trung ương và được coi là công nghệ loại bỏ trung gian tạo nên các đột phá mang tính tổng thể. Blockchain có kiểm soát được lưu trữ trên các mạng máy tính cá nhân, cho phép một số cá nhân có quyền truy cập và chỉnh sửa một cách có kiểm soát (xem Exhibit 3 trong bài).

Hầu hết blockchain thương mại sẽ sử dụng kiến trúc riêng, có kiểm soát để tối ưu hóa sự cởi mở và mở rộng mạng.

Blockchain riêng có kiểm soát cho phép các doanh nghiệp vừa và nhỏ bắt đầu trích xuất giá trị thương mại từ việc triển khai blockchain. Doanh nghiệp tham gia chiếm ưu thế có thể duy trì vị trí của mình với tư cách là trung tâm cấp quyền hoặc hợp lực với những doanh nghiệp khác trong ngành khác để nắm bắt và chia sẻ giá trị. Những doanh nghiệp tham gia có thể nhận được giá trị của việc chia sẻ dữ liệu một cách an toàn trong khi tự động kiểm soát những gì được chia sẻ, với ai và khi nào.

Đối với tất cả các công ty, blockchain có kiểm soát cho phép các đề xuất giá trị đặc biệt được phát triển trên cơ sở niềm tin thương mại, được thử nghiệm quy mô nhỏ trước khi được triển khai trên diện rộng. Các trường hợp sử dụng hiện tại bao gồm Sở Giao dịch Chứng khoán Úc, trong đó một hệ thống blockchain đang được triển khai để thanh toán chứng khoán nhằm giảm bớt công việc đối chiếu văn phòng cho các công ty môi giới thành viên. IBM và Maersk, công ty tàu biển lớn nhất thế giới, đưa ra thị trường một nền tảng thương mại dựa trên blockchain. Mục đích của nền tảng này là cung cấp cho người dùng và các tác nhân tham gia vào các giao dịch vận chuyển toàn cầu một nền tảng trao đổi dữ liệu chuỗi cung ứng và giấy tờ theo thời gian thực an toàn.

Tiềm năng cho blockchain trở thành một giao thức mở chuẩn mới cho các bản ghi, nhận dạng và giao dịch tin cậy không thể  loại bỏ một cách đơn giản. Công nghệ Blockchain có thể giải quyết nhu cầu cho một thực thể chịu trách nhiệm quản lý, lưu trữ và cấp vốn cho một cơ sở dữ liệu. Các mô hình ngang hàng thực sự có thể trở thành khả thi về mặt thương mại do khả năng trả thù lao người tham gia cho các đóng góp của họ bằng token cũng như chia phần cho họ trong bất kỳ giá trị gia tăng nào trong tương lai. Tuy nhiên, đòi hỏi thay đổi tâm lý và tính đột phá về thương mại cho một mô hình như vậy là rất lớn.

Nếu doanh nghiệp trong ngành đã điều chỉnh các mô hình hoạt động của họ để trích xuất nhiều giá trị từ blockchain và quan trọng là đã chuyển giao được những lợi ích này cho người tiêu dùng của họ, thì cánh cửa cho những người mới cấp tiến sẽ hẹp. Mức độ thích nghi và tích hợp công nghệ blockchain của những doanh nghiệp hiện tại sẽ là yếu tố quyết định quy mô của các ứng dụng đột phá trong dài hạn.

Trong ngắn hạn, giá trị chiến lược của blockchain chủ yếu là giảm chi phí

Blockchain có thể có tiềm năng đột phá làm cơ sở cho các mô hình hoạt động mới, nhưng tác động ban đầu của nó sẽ là thúc đẩy hiệu quả hoạt động. Chi phí có thể được giảm từ các quy trình hiện có bằng cách loại bỏ trung gian hoặc giảm bớt nỗ lực quản lý lưu giữ hồ sơ và cân đối giao dịch. Điều này có thể thay đổi dòng chảy của giá trị bằng cách giữ được phần doanh thu bị hao hụt và tạo ra doanh thu mới cho các nhà cung cấp dịch vụ blockchain. Dựa trên định lượng của chúng tôi về hiệu quả tài chính của hơn 90 trường hợp sử dụng đã phân tích, chúng tôi ước tính khoảng 70% giá trị bị đạt được trong ngắn hạn là giảm chi phí, tiếp theo là tạo doanh thu và giảm vốn (xem Exhibit 4 trong bài).

Tính khả thi ứng dụng blockchain trong mỗi ngành sẽ phụ thuộc vào loại tài sản, độ trưởng thành công nghệ, tiêu chuẩn và quy định, và hệ sinh thái.

Các chức năng cơ bản của một số ngành cụ thể vốn phù hợp hơn với các giải pháp blockchain, với các lĩnh vực sau đây có được giá trị lớn nhất: dịch vụ tài chính, chính phủ và chăm sóc sức khỏe. Các chức năng chính của dịch vụ tài chính là xác minh và chuyển giao thông tin tài chính và tài sản rất gần với tác động biến đổi cốt lõi của blockchain. Các điểm đau lớn hiện nay, đặc biệt là trong các khoản thanh toán xuyên biên giới và tài chính thương mại, có thể được giải quyết bằng các giải pháp dựa trên blockchain, làm giảm số lượng trung gian cần thiết và việc các bên tham gia không biết nhau do khác biệt địa lý. Tiết kiệm hơn nữa có thể được thực hiện trong thị trường vốn cho thanh toán hậu mãi và trong việc thực hiện các quy định. Những cơ hội giá trị này được phản ánh trong thực tế là khoảng 90% các ngân hàng lớn của Úc, châu Âu và Bắc Mỹ đang thử nghiệm hoặc đầu tư vào blockchain.

Cũng như với các ngân hàng, các chức năng lưu giữ và kiểm tra hồ sơ chính của chính phủ có thể được kích hoạt bởi cơ sở hạ tầng blockchain để đạt được các khoản tiết kiệm hành chính lớn. Dữ liệu công khai thường bị bó hẹp và làm mờ đi giữa các cơ quan chính phủ và giữa các doanh nghiệp, công dân và cơ quan giám sát. Trong giao dịch với dữ liệu từ giấy khai sinh đến thuế, hồ sơ dựa trên blockchain và hợp đồng thông minh có thể đơn giản hóa tương tác với công dân trong khi vẫn tăng cường bảo mật được dữ liệu. Nhiều ứng dụng trong khu vực công, chẳng hạn như các bản ghi nhận dạng dựa trên blockchain, sẽ đóng vai trò như các giải pháp và tiêu chuẩn chính cho nền kinh tế rộng lớn hơn. Hơn 25 chính phủ đang tích cực chạy các phi công blockchain được hỗ trợ bởi các công ty startup.

Trong chăm sóc sức khỏe, blockchain có thể là chìa khóa để mở khóa giá trị của dữ liệu sẵn có và trao đổi qua các nhà cung cấp, bệnh nhân, công ty bảo hiểm và các nhà nghiên cứu. Các hồ sơ chăm sóc sức khỏe dựa trên blockchain có thể không chỉ tạo điều kiện tăng hiệu quả quản trị, mà còn cho phép các nhà nghiên cứu tiếp cận các bộ dữ liệu lịch sử, phi bệnh nhân quan trọng cho những tiến bộ trong nghiên cứu y học. Hợp đồng thông minh có thể cung cấp cho bệnh nhân nhiều quyền kiểm soát hơn đối với dữ liệu của họ và thậm chí khả năng thương mại hóa quyền truy cập dữ liệu. Ví dụ, bệnh nhân có thể tính phí các công ty dược phẩm để truy cập hoặc sử dụng dữ liệu của họ trong nghiên cứu thuốc. Blockchain cũng đang được kết hợp với các cảm biến IoT để đảm bảo tính toàn vẹn của chuỗi lạnh (hậu cần lưu trữ và phân phối ở nhiệt độ thấp) cho ma túy, máu và các cơ quan.

(Dịch bởi Blue Whale)